Etsen, monoprinten en linografie zijn druktechnieken waarmee je unieke en expressieve kunstwerken kunt maken. Of je nu een beginner bent of al ervaring hebt, de juiste benodigdheden en technieken maken een wereld van verschil. In deze blog delen we handige tips én leuke weetjes over deze bijzondere kunstvormen!
Wat is het verschillen tussen etsen, monotype en linodruk?
Etsen is een diepdruktechniek waarbij een tekening wordt gegraveerd in een metalen plaat. Bij 'droog etsen' heeft deze plaat heeft een voorbehandelde laklaag, waar de afbeelding met een scherp gereedschap in wordt gekrast. De inkt die over de plaat wordt getrokken, blijft voornamelijk in de gekraste groeven zitten. Bij traditioneel etsen wordt de plaat behandeld met zuur, die in de ge-etste groeven trekt waardoor het zuur in het metaal kan komen. Vervolgens wordt de plaat ingeïnkt, en trekt de inkt naar de lijnen toe, waar het blijft zitten. De plaat met inkt kan nu worden afgedrukt op papier.
Monotype is een directe druktechniek waarbij gebruik gemaakt wordt van speciale drukinkten, een glazen plaat en een drukpers. Een nieuwe techniek is de Gelli-Plate, waarbij je verschillende soorten verf, inkt en/of texturen zoals draad, textiel of natuurlijk materiaal zoals bladeren, aanbrengt op een speciale, gelei-achtige plaat. Dit levert een unieke afdruk op, omdat je de inkt slechts één keer kunt gebruiken! De Gelli-plate zelf is makkelijk schoon te maken en opnieuw te gebruiken.
Leuk weetje: De eerste monotypes werden in de 17e eeuw gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Giovanni Benedetto Castiglione. Hij was een van de eersten die experimenteerde met deze ‘eenmalige’ afdruktechniek!
Linografie Is een hoogdruktechniek waarbij je met speciaal guts-gereedschap een afbeelding gutst uit een linoleumplaat van rubber. De speciale lino-inkt die na de afdruk hiervan zichtbaar wordt, afkomstig is van hoog gelegen delen van de linosnede. Dit betekent dat alle lijnen die je in de linoleum-plaat snijdt, uitgespaard blijven. Alles wat je niet snijdt, blijft dus zichtbaar in de kleur van de inkt die je kiest voor jouw afdruk. Wil je uitgebreidere informatie over lino snijden en drukken? Lees dan ons blog 'Tips & tricks voor Linodruk'
Kies de juiste materialen
Voor alle drie deze druktechnieken heb je specifieke benodigdheden nodig. Een paar must-haves:
Etsen
- Speciale ets-inkt
- Etsnaalden of droge naalden voor het graveren van lijnen in etsplaten.
- Etsplaten: Je kunt kiezen uit zinken platen (de hardste soort. Te gebruiken voor traditioneel etsen of werken met droge naald) kopere platen (halfhard. Geschikt voor zowel etsen als droge naald techniek.) Of een plastic plaat. (met een folielaag, waarop alleen de droge naald techniek toe te passen is.)
- Inktrollers en brayers: Voor het egaal verdelen van inkt op je drukplaat.
Leuk weetje: Rembrandt gebruikte vaak een combinatie van droge naald en ets om diepe, expressieve lijnen in zijn prenten te krijgen. Dit zorgde voor dramatische contrasten en details.
Monotype
- Een Gelli-plate
- Acrylverf
- Sjablonen (Dit is geen must. Je kunt ook je eigen sjablonen maken uit karton of papier.)
- Verschillende soorten materialen waarmee je texturen en patronen maakt. Enkele voorbeelden: Bladeren, bloemen, takjes, rijstkorrels, draad, confetti, zout, gaas, (bubbeltjes)plastic, textiel.
- Stevig papier. Hoe meer druklagen je over elkaar heen maakt, hoe belangrijker de stevigheid van het papier. Gebruik acryl of mixed-media papier van minimaal 250 gram. Gebruik je enkel inkt in enkele lagen of is het materiaal dat je gebruikt niet te zwaar of nat? Dan kan een afdruk op rijstpapier prachtig zijn.
Linografie
- Linoleum-plaat
- Guts-set Inderdaad, niet een enkele tool maar een set. Je zult verschillende soorten gutsmesjes nodig hebben per project.
- Een verfroller Wanneer jouw beeld in de linoleumplaat is gesneden, gebruik je deze roller om de inkt gelijmatig over de plaat te rollen.
- Geschikte lino-inkt
- Grafietpapier Kan een handige tool zijn om een schets over te zetten op je linoleumplaat, zodat je precies weet waar je moet snijden/gutsen. Dit zijn vellen (of rollen) papier met een laag grafiet. Je plaatst het grafietpapier met de grafietzijde op de linoleumplaat en je legt je schets hier weer overheen. Als je de schets nu overtrekt met een scherp potlood, zal het grafiet aan de onderkant op deze plekken doordrukken op je linoleumplaat.
Tip: Wil je net beginnen met linografie? Deze Lino startersset heeft de perfecte inhoud om deze techniek uit te proberen, mét professionele kwaliteit materialen.
Werken in lagen
Bij monotype en linodruk krijgen prachtige dynamische resultaten wanneer er opgebouwd wordt in verschillende lagen. Je kunt ervoor kiezen om bij elke nieuwe laag weer te kiezen voor een andere kleur (en bij het werken met een Gelli-plate texturen)
om vervreemding, gelaagdheid en diepte te creeëren.
Tip: Begin rustig en eenvoudig. Je werk kan al snel veel te vol of druk worden bij teveel detail in elke laag. Begin bovendien met lichtere kleurtinten of subtiele texturen, en breng later donkerdere accenten of drukkere texturen toe.
Gebruik het juiste papier
Voor etsdrukken wordt vaak dik katoenpapier gebruikt dat goed vocht kan opnemen. Bij monoprinten werken dunner papier en rijstpapier goed, omdat ze de inkt mooi opnemen zonder veel druk nodig te hebben. Voor het maken van lino-afdrukken kun je beter steviger papier gebruiken.
Tip: Maak je werk af met een vouwbeen. Een vouwbeen is niet alleen handig voor boekbinden, maar ook voor het gladstrijken van papier bij handmatige druktechnieken. Hiermee kun je de inkt beter overbrengen en strakke afdrukken maken zonder kreukels!
Onderhoud je materialen goed
- Reinig etsplaten direct na gebruik met een zachte doek en oplosmiddel.
- Bewaar je Gelli Plate in de originele verpakking, of dek goed af met plastic om uitdroging te voorkomen.
- Spoel rollers en penselen goed uit om opgedroogde inkt te vermijden.
- Druktechnieken zorgen nu eenmaal voor knoeien. Houdt altijd een theedoek bij de hand, mocht het mis gaan!
Met deze tips en weetjes kun je direct aan de slag met ets en monotype! Welke techniek ga jij proberen? Veel print-plezier!🎨✨
